Çocuklar ve gençler arasında giderek artan akran zorbalığı, öğrencilerin hem okul başarılarını hem de sosyal yaşamlarını olumsuz etkiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2022 verilerine göre, Türkiye’de 6-17 yaş aralığındaki çocukların neredeyse yüzde 30’u ayda birkaç kez zorbalığa maruz kalıyor. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Selin Karabulut Hızlan, zorbalığın özellikle ortaokul ve lise çağında yaygınlaştığını belirtti ve siber zorbalığın da önemli bir sorun haline geldiğine dikkat çekti.
Zorbalığın Artan Tehditleri
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2024 yılında yayımladığı “Okul Çağındaki Çocuklarda Sağlık Davranışları” temalı araştırma, 6 ergenden birinin siber zorbalığa maruz kaldığını ortaya koydu. Hızlan, kötü niyetli mesajlar, izinsiz paylaşılan görüntüler gibi siber zorbalıkların arttığını vurguladı.
Fiziksel ve Duygusal Zorbalık
Erkek çocukları daha çok fiziksel zorbalığa maruz kalırken, kız çocukları ise duygusal zorbalıklarla baş etmek zorunda kalıyor. Hızlan, “Çocuğun şaka veya oyun adı altında akranını rencide etmesi, tehdit etmesi, dışlaması, izinsiz fotoğraf veya videosunu çekmesi ve bunları paylaşması gibi davranışların yetişkinler arasında ‘suç’ sayıldığı unutulmamalı ve ebeveynler tarafından ciddiye alınmalı” dedi.
Zorbalığın Yetişkinliğe Taşınması
Hızlan, “Zorbalık, sosyalleşmeye başladığımızda hayatımıza giriyor. Ebeveynler uygun çocuk yetiştirme tutumları göstermediğinde bu durum yetişkinlik dönemine de aktarılabiliyor. Bu nedenle ebeveyn-okul-öğretmen-psikoterapist iş birliği önemli” dedi.
Akran Zorbalığının 11 Belirtisi
Uzman Psikolog Selin Karabulut Hızlan, akran zorbalığının çocuk üzerindeki 11 belirtisini şu şekilde sıraladı:
Okula gitme motivasyonunda azalma.
Kıymetli eşyaların kaybı veya nerede olduğunu bilmemesi.
Kişisel eşyaların zarar görmesi.
Sosyal medya gruplarından çıkmak istemesi.
Organizasyonlara katılmak istememesi.
Vücutta çürük ve morlukların olması.
Kendini ‘beceriksiz, aptal, yetersiz’ hissetmesi.
Keyif aldığı şeyleri yapmak istememesi.
Kendine ve etrafına güvenin azalması.
İçine kapanma.
Akademik başarısının düşmesi.
Zorbalık Eden Çocuğa da Destek
Hızlan, zorbalık eden çocuğun da psikolojik destek alması gerektiğini belirtti. “Zorbalığı ifade etmesinin bir sebebi vardır. Akran zorbalığını sadece mağdurlar için konuşmak, durumu eksik ele almaktır” dedi.
Aileye Güven Zedelenmemeli
Çocukların aileleri tarafından sevileceğini hissetmesinin önemli olduğunu belirten Hızlan, “Yaşanan olumsuzluklar görmezden gelinmemeli. Okul yönetimine de sorumlulukları hatırlatılmalı ve yardım istenmeli” dedi.
Özgüvenli Çocuk Yetiştirme
Hızlan, “Öz güvenli çocuk yetiştirmek, başkalarının hak ve özgürlüklerini gözeterek yetiştirilen çocuklarla mümkündür. Bu çocuklar daha anlayışlı olur ve empati yeteneği güçlenir” dedi.
